Geschiedenis
De Abdij van Heylissem werd gesticht in het begin van de 12e eeuw door de Heer René de Zetrud. In die tijd waren Norbertijner kanunniken, een zeer rijke en machtige gemeenschap in Haspengouw, ingeplant op de site.
In de twee daaropvolgende eeuwen kon de Abdij van Heylissem haar patrimonium fors uitbreiden en zij verstevigde nadien ook haar religieuze autoriteit. De Abdij bezat toen verschillende molens, een brouwerij en een aantal boerderijen die voorzagen in haar behoeften.
Vanwege de strategische ligging van de Abdij, aan de grens van het Hertogdom Brabant langs de kant van Haspengouw, genoot ze bescherming van de Hertogen van Brabant die haar de rol van versterking toekenden. Verschillende keren werd strijd geleverd rond de Abdij en in haar omgeving.
In de 16e en 17e eeuw dwongen bloedige oorlogen de monniken verschillende keren om de Abdij te verlaten, maar telkens keerden ze terug om de schade te herstellen. De abdijgebouwen gingen een eerste keer in rook op tijdens de oorlog van 1507. De kerk, de refter de slaapzaal en de woning van de abt werden in 1568, tijdens de Godsdienstoorlogen, opnieuw in brand gestoken. In 1635 werd de Abdij bezet door de Prins van Oranje en zijn leger, in 1693 werd ze geplunderd na de slag van Neerwinden.
Wij moeten wachten tot de 18e eeuw om de rust te zien terugkeren in de Abdij van Heylissem. In die periode kon ze opnieuw haar patrimonium uitbreiden en bereikte ze een zeker niveau van praal.
Het weer opbouwen van de Abdij werd toevertrouwd aan de Brusselse architect Laurent Dewez. Aan hem danken we de algemene vorm van de huidige koepel.
Na de Franse Revolutie werd de Abdij ontwijd en kreeg een bestemming als kasteel dat in verschillende handen overging, tot het in het begin van de 19e eeuw door de toenmalige eigenaar, Gustave van den Bossche, in gebruik werd genomen als bietsuikerfabriek.
Op het einde van de 19e eeuw werd beroep gedaan op de beroemde architect Alphonse Balat voor enkele verbouwingen: hij verhoogde de koepel en voegde een terras met een balustrade toe. Ook werd de zijgevel herwerkt in een neoclassicistische stijl.
In 1962 kocht de Provincie Brabant het kasteel, de bijgebouwen en het park dat werd opengesteld voor het grote publiek.
Van 2018 tot 2023 zal Waals-Brabant 22.000.000 euro investeren voor een metamorfose van het Kasteel van Hélécine. Restauraties en nieuwe voorzieningen moeten het dienstenaanbod uitbreiden en de vrijetijdszone meer stofferen, terwijl anderzijds het kasteel als historisch erfgoed zal bewaard blijven.